Epifaniczny tom 1 – rozdział 7 – str. 373
Fałszywe poglądy niewiary na temat Boga
wyłącznie w oparciu o materię i jej wrodzone siły. Dlatego niewielu myślicieli jest zwolennikami ateizmu w odróżnieniu od materializmu. Chociaż w minionych 80-ciu latach wielu wykształconych ludzi opowiedziało się po stronie materializmu, to jednak w okresie ostatnich 25-ciu lat następuje wyraźne odejście od tej teorii. W naszych czasach filozoficzny i naukowy materializm przybiera zwykle formę ewolucji, chociaż Darwin nie był prawdziwym materialistą, ponieważ wierzył, że Stwórca zapoczątkował pierwsze, najniższe formy życia. Jednak większość jego uczniów odrzuca to. Jako teoria, bez pojęcia ewolucji, materializm istniał od czasów starożytnych greckich filozofów, na przykład epikurejczyków i sceptyków. We wszystkich tych czasach ci, którzy żyli tylko cielesnym życiem, tylko życiem zmysłów, tylko życiem dla tej ziemi – byli praktycznymi, nawet jeśli nie teoretycznymi materialistami.
Lecz ktoś może zapytać, co oznacza materializm? Odpowiadamy, iż jest to teoria, która ogranicza wszystkie istniejące rzeczy do materii i jej wrodzonych sił. Przeczy istnieniu jakichkolwiek substancji oprócz materii. Dla niej jedyną substancją jest materia, a substancja to coś namacalnego dla jednego lub większej liczby z naszych pięciu zmysłów. Dlatego przeczy ona istnieniu rzeczy nie postrzeganych przez zmysły. Tak więc dla materialisty nie istnieją duchowe substancje. Twierdzi on z przekonaniem, że przy pomocy materii i jej wrodzonych sił jest w stanie wyjaśnić początek, rozwój i obecny stan całej natury, łącznie z istnieniem i władzami zwierząt. Jak się jednak przekonamy, twierdzenie to chwieje się na każdym zakręcie i pozostawia bez rozwiązania właśnie te problemy, które materializm zamierza wyjaśnić. Współczesny materializm jest reakcją na przesadny idealizm panujący w filozofii, szczególnie niemieckiej, w okresie pierwszej połowy XIX w. Na potwierdzenie prawidłowości powyższej definicji i jako krótkie wyjaśnienie materializmu przytaczamy słowa Wilhelma Streckera, jednego z czołowych współczesnych materialistów: „Tym, co różni materializm od każdego innego