Epifaniczny tom 12 – rozdział 1 – str. 18
Biblia w ogólnych zarysach
opieki nad czystością tekstu biblijnego; opieki, która nie była sprawowana na siłę, lecz zgodnie z zasadą kontrolowania skutków czynnika błędu ludzkiego.
Zanim pojawił się druk (mniej więcej w połowie XV wieku), manuskrypty Biblii, jak wszystkie inne, były przepisywane ręcznie. Najczęściej dotyczyło to Nowego Testamentu (greckiego), przepisywanego przez mnichów, z reguły na starannie przygotowanych skórach zwanych pergaminem, a później na papierze wytwarzanym z liści rośliny papirusu. W języku hebrajskim miały one zwykle postać zwoju, tak by można było je przewijać z jednego końca na drugi przy przechodzeniu z jednej księgi lub jej fragmentu do następnej. Każdy z końców pergaminu był zwinięty wokół okrągłego drążka, który wystawał poza pergamin na długość około 15 cm i przechodził przez środek rzeźbionych krążków drewna o średnicy od 10 do 25 cm, w zależności od rozmiaru zwoju, a grubość krążków nie przekraczała 2 cm. Służyły one jako ograniczniki dla zabezpieczenia manuskryptu pomiędzy nimi, natomiast wystające po 15 cm drążki służyły dla podtrzymania zwoju w pozycji spoczynkowej oraz jako uchwyty umożliwiające zwijanie i rozwijanie. Zwoje takie można zobaczyć w każdej synagodze, gdy są wyjmowane z „arki”, mniej więcej w połowie porannego sobotniego nabożeństwa. Radzimy naszym czytelnikom odwiedzić taką synagogę, by zobaczyć jeden z takich zwojów. Skóry pergaminów są połączone ze sobą mocno i artystycznie, a niektóre z pergaminów, szczególnie te zawierające cały hebrajski Stary Testament, prawdopodobnie mają około 90 m długości. Stąd potrzeba przewijania manuskryptu z jednego końca na drugi. Ponadto, wiele lat po czasach Chrystusa, hebrajskie manuskrypty często były spisywane na liściach i wiązane ze sobą na jednym końcu skórzanymi sznurkami, tworząc w ten sposób książkę podobną nieco do naszych, lecz nie mającą takiego grzbietu jak nasze współczesne książki. Zwoje były pisane w kolumnach obok siebie, często wysokich na 50 cm od góry do dołu i szerokich od 7 do 12 cm. Zgodnie z zasadą piśmiennictwa hebrajskiego, słowa pisane były od prawej strony do lewej, a nie tak jak w przypadku naszego zapisu, od lewej do prawej. Ich tekst ani pierwotnie, ani przez wiele wieków później nie był