Epifaniczny tom 12 – rozdział 1 – str. 20
Biblia w ogólnych zarysach
drugie wydanie w Neapolu w latach 1491-1493; trzecie w Brescia we Włoszech w roku 1494; czwarte w Pesaro we Włoszech w latach 1511-1517. Pierwsze wydanie Biblii Rabinackiej, pod redakcją Feliksa Pratensisa, wydane przez Bomberga w Wenecji, pojawiło się w czterech tomach folio w roku 1517; drugie wydanie w Wenecji w latach 1524-1525. Najlepsze wydanie hebrajskiego Starego Testamentu, być może z 10 000 różnych wersji tekstowych, pojawiło się w Londynie w Anglii w 1894 roku pod redakcją C. D. Ginsburga, nawróconego rabina, a drugie pod względem jakości, pod redakcją R. Kittela, ukazało się w Lipsku w Niemczech w latach 1905-1906. Pierwsze drukowane wydanie greckiego Nowego Testamentu to wydanie Erazma. Ukazało się w Bazylei w roku 1516. Po tej dacie pojawiło się wiele wydań greckiego Nowego Testamentu, szczególnie w wieku XIX i XX, kiedy to wielość manuskryptów greckiego Nowego Testamentu udostępniła krytykom tekstu lepsze narzędzia do rekonstrukcji czystszego tekstu, nad którym epokowego dzieła dokonali: Tischendorf, Tregelles, Westcott i Hort, Weiss, Souter, Gregory i Von Soden. Pierwsze drukowane wydanie kompletnej Biblii hebrajskiej i greckiej ukazało się w sześciu tomach folio w latach 1514-1520 w Complutum (jest to łacińska nazwa miejscowości Alcala w Hiszpanii) i jest nazywane Kompluteńską Poliglotą (greckie słowo oznaczające wielojęzyczny). Nazwę tę zawdzięcza miejscowości, gdzie została wydrukowana, oraz faktowi ukazania się w czterech językach: obok tekstu hebrajskiego wydrukowano w kolumnie Septuagintę, a obok tekstu greckiego – Wulgatę. W ten sposób wersja ta była poliglotą.
Ufamy, że korzystne będzie podanie kilku dodatkowych uwag do tego, co już powiedzieliśmy na temat greckich manuskryptów Nowego Testamentu. Manuskrypt Watykański jest zwany tak dlatego, że jest przechowywany w Bibliotece Watykańskiej w Rzymie we Włoszech, i to jako jej największy skarb. Zawiera niemal cały Nowy Testament, lecz kończy się na Żyd. 9:14, nie podając pozostałej części tej księgi, dwóch listów do Tymoteusza, Tytusa, Filemona ani Objawienia. W tym, co zawiera, jest najlepszy ze wszystkich greckich manuskryptów Nowego Testamentu.