Epifaniczny tom 12 – rozdział 1 – str. 27
Biblia w ogólnych zarysach
Podobnie jak Luter w Wartburgu, podjął się on tego dzieła, gdy prześladowania Rzymu usunęły go z uniwersytetu w Oxfordzie. Język jego przekładu nie był współczesnym angielskim, lecz był bliższy współczesnemu językowi angielskiemu niż anglosaksońskiemu językowi tamtego okresu. By ze zrozumieniem czytać jego Biblię, ktoś znający tylko współczesny angielski potrzebuje słownika słów, które wyszły z użycia. W tłumaczeniu pomagał mu jego kolega i główny naukowy zwolennik, Nicholas Hereford. Ich wspólna praca była przejrzana przez Johna Purveya w roku 1388, około cztery lata po śmierci Wyclifa, który zmarł 31 grudnia 1384 roku. Biblia Wyclifa dotarła do potomnych głównie w tej poprawionej formie. Ponieważ druk nie był jeszcze znany przez niemal pół wieku, jego Biblia była dość szeroko rozpowszechniana w odpisach pisanych ręcznie, zawzięcie zwalczana przez angielskich księży i szlachtę przez 150 lat. Po raz pierwszy ukazała się drukiem w roku 1731.
William Tyndale pierwszy przetłumaczył cały Nowy Testament z greckiego oryginału, a także pierwszy przełożył znaczną część (Pięcioksiąg i Jozuego) Starego Testamentu na język angielski. Ewangelię Mateusza i Marka wydrukował (w 1524 i 1525 roku) w nieznanym miejscu na kontynencie, dokąd wypędziły go z Anglii prześladowania, po tym jak ogłosił swój zamiar przetłumaczenia Biblii i rozpowszechnienia jej w swojej ojczyźnie, tak by każdy wieśniak mógł zapoznać się z nią równie dobrze jak najzdolniejszy teolog Rzymu. W roku 1526 opublikował cały Nowy Testament, częściowo w Kolonii, a częściowo w Wormacji (gdzie miało miejsce bohaterskie wyznanie Lutra), gdyż prześladowania zmusiły Tyndale’a do ucieczki z Kolonii do Wormacji, zanim dokończono druk pełnej liczby zamówionych egzemplarzy. Natychmiast potajemnie zostały one wysłane do Anglii, dokąd przybyły w marcu 1526 roku. Rzym zawzięcie atakował i palił ten Testament, jak również jego wszystkich czytelników, których mógł dostać w swoje ręce. W roku 1536 udało mu się też spalić jego świętego tłumacza, po uprzednim uduszeniu go. Tyndale był nie tylko tłumaczem, lecz także utalentowanym pisarzem, skutecznym reformatorem i wielkim orędownikiem