Epifaniczny tom 8 – rozdział 6 – str. 305
Ofiary Książąt Wieku Ewangelii – cd.
wniosków wypływających z jego zasad, czyniąc to w interesie sekciarskiej organizacji, jaka wkrótce miała powstać, nazwana od niego, wbrew jego woli, Kościołem luterańskim. Z wyjątkiem władców, bardziej niż wszyscy pozostali przyczynił się do zamiany w sektę szlachetnego reformatorskiego ruchu, jaki zainicjował. Pomimo swych wad pozostaje on zdecydowanym bohaterem niezwykłego dramatu zwanego reformacją. Obok wad zdobiły go też bardzo liczne szlachetne cechy najwyższej klasy. Łączył wzniosłą wiarę i odwagę z głęboką pokorą i prostotą. Jego wspaniałomyślność i niezwracanie uwagi na siebie były w nim równie wielkie, jak silne były jego towarzyskość i lojalność. Jego wyjątkowej stanowczości i agresywności dorównywały niezwykła miłość i duch przebaczenia. Jego cechy umysłowe, moralne i religijne oraz zdolności praktyczne w uzyskiwaniu wspaniałych rezultatów ze swych wysiłków uczyniły go geniuszem najwyższej klasy, umieszczając go w ścisłym gronie dwudziestu największych ludzi, jacy kiedykolwiek żyli. Jego reakcyjny i sekciarski duch począwszy od roku 1522 często budził w naszym umyśle pytanie, czy utrzymał on miejsce w Maluczkim Stadku. Na podstawie typu Samsona oraz faktu, że nie sprzeciwił się prawdom, jakie dostrzegł, wierzymy, że je utrzymał. Mieliśmy jednak obawy, gdy braliśmy pod uwagę to, że zamienił w sektę swój reformatorski ruch, brał udział w łączeniu Kościoła i państwa, zwalczał prawdę Zwingliego na temat Wieczerzy Pańskiej, prawdę Hubmaiera na temat chrztu jedynie dorosłych oraz prawdę Serweta na temat jedności Boga, tworząc przeciwko tym prawdom przeróżne błędy. Nie można jednak tego nazwać buntem przeciwko tym doktrynom, ponieważ nigdy nie znał prawdy na ich temat. Niewątpliwie pozostał wierny wielkiej prawdzie powierzonej mu do wyjaśnienia, stosowania i obrony. Czynił to zdecydowanie bardziej umiejętnie i skutecznie niż jakikolwiek inny reformator w stosunku do swej szczególnej szafarskiej prawdy. Jest też jedynym reformatorem, któremu udało się wywrzeć wpływ przez swą szafarską prawdę na inne ruchy i kościoły reformacyjne. Pozostaje