Epifaniczny tom 2 – rozdział 10 – str. 422
Życie w wodzie i w powietrzu
okazy kaszalota liczą od 18 do 21 m długości, chociaż stwierdzono przypadki pospolitych wielorybów o długości ponad 30 m. Ich kręgosłup jest wielkości pnia dużego drzewa. Główna arteria ma wielkość rury, do której może wejść człowiek. Ich ogromne serce przy każdym skurczu wyrzuca 57 litrów krwi. Paszcza wieloryba pomieściła łódkę z całą załogą. Jego język liczy wiele metrów długości i szerokości, a ogon ponad 9 m2 , i nie raz na kawałki rozbił dużą łódź i jak muchy porozrzucał jej żeglarzy. Porusza się z ogromną siłą i prędkością, zamieniając płytkie wody w pianę. Zraniony, jednym skokiem zanurza się na głębokość 1524 m, gdzie potrafi znieść ciśnienie 200 000 t. Wzburzonymi sztormowymi falami bawi się jak zabawkami. Jego skóra i zawarta w niej oliwa, okrywająca go na głębokość 90 cm, pozwala utrzymać ciepło w najzimniejszej arktycznej pogodzie. Tran ten pomaga mu pływać, pozwala unosić się na powierzchni w czasie snu i chroni go przed ogromnym ciśnieniem głębokich wód. Wieloryby czasami żyją parami, czasami w ławicach. Niektóre są trawożerne, żywiąc się wodorostami; inne są mięsożerne, żywiąc się rybami, które niekiedy połykają w ilości całej ławicy jednym łykiem, i wciąż chcą więcej.
Wieloryby posiadają te same zmysły co zwierzęta lądowe. Ich węch i słuch są bardzo czułe, nawet przy głębokim zanurzeniu. Oczy są tak rozmieszczone, że widzą z przodu, od góry i z tyłu, i to z dalekich odległości. Jak wspomnieliśmy wyżej, śpią i często lubią oddawać się zabawie, znajdując w tym wielką przyjemność. W życiu łączą się w pary i okazują niezwykłą wierność małżeńską oraz uczucia dla partnera. Równie mocno cechuje je miłość rodzicielska. Matka okazuje wiele uczucia młodym: często widać, jak bawią się razem z wielkim oddaniem. W razie niebezpieczeństwa, matka zabiera młode w bezpieczne miejsce. Jeśli jest to niemożliwe, broni swych młodych z największą wytrwałością, odwagą i samozaparciem. Woli zginąć razem z młodymi, niż oddać je bez walki niezwyciężonemu wrogowi. Pod względem zamiłowania do