Epifaniczny tom 2 – rozdział 10 – str. 436
Życie w wodzie i w powietrzu
Jak na swą wielkość, są bardzo ruchliwe: wykonują różne ruchy: niektóre poruszają się jak węże, inne mkną jak strzała, wykonują ruch obrotowy, niektóre po każdej ze stron wydają się mieć koło i poruszać się jak parowiec z bocznym kołem, jeszcze inne podciągają swe ciało do przodu. W całej pełni cieszą się one błogosławieństwem płodności, jakiego Bóg udzielił całemu życiu zwierzęcemu. Okaz gatunku hydantina senta rozmnaża się w tempie 1 000 000 w ciągu 10 dni, 4000 000 w ciągu 11 dni i 16 000 000 w ciągu 12 dni. Choć liczby te są bardzo duże, podaje się, że okaz innego gatunku był w stanie w ciągu 4 dni rozmnożyć się do liczby 170 000 000 000. Niektóre z nich rozmnażają się przez składanie jajeczek i ikry; inne tworzą na powierzchni pączki, które wyrastają do postaci rodzica, a następnie oddzielają się od niego jako niezależne dusze. Niektóre dzielą się na dwie, cztery, sześć, osiem lub szesnaście części, z których każda prowadzi następnie niezależny byt, uniemożliwiając rozróżnienie rodzica od potomstwa. Inne stopniowo pęcznieją, a następnie pękają, lecz gdy tak giną jako jednostki, wypełzają z nich tysiące nowo narodzonych drobnoustrojów. Niektóre okazy rozmnażają się jeszcze inaczej. Przyglądając się w ten sposób istnieniu i poczynaniom drobnoustrojów, podziwiamy mądrość i moc Stwórcy. Naprawdę cudowną rzeczą jest rozmyślać o organizmach, jakie stworzył On w wielorybach, rybach, skorupiakach, mięczakach, owadach, ptakach, gadach, dzikich i domowych zwierzętach oraz człowieku, z ich wszystkimi cudownymi mechanizmami, funkcjami, cechami i zdolnościami. Jednak pod pewnymi względami, szczególnie pod względem wielkości, liczby i sposobów rozmnażania się, mądrość i moc Stwórcy promienieją w świecie drobnoustrojów jeszcze bardziej niż w Jego większych stworzeniach świata zwierzęcego. By zilustrować cuda, które ukazał nam teleskop i mikroskop, cytujemy co następuje:
„Jeden pozwolił mi dostrzec system w każdej gwieździe; drugi pozwala mi dostrzegać świat w każdym atomie.