Epifaniczny tom 2 – rozdział 3 – str. 239
Świat materii
Średnica to 233 600 000 km – 64 000 000 km mniej niż w przypadku Betelgeuse w stanie największego skurczenia oraz 176 000 000 km mniej w stanie jej największego rozszerzenia. Jej średnica jest 165 razy większa od średnicy naszego Słońca. Nasze Słońce porusza się z prędkością 19,2 km/s, niosąc ze sobą Ziemię i wszystkie pozostałe planety w kierunku gwiazdozbioru Lutni. Prędkość ta w ciągu roku przenosi Ziemię prawie o 640 000 000 km. Ruch Ziemi po jej orbicie wokół Słońca, połączony z ruchem wraz ze Słońcem, czyni jej ruch spiralnym. Gdyby ruch Słońca przebiegał dokładnie w kierunku Wegi, a Wega nie poruszałaby się, dotarlibyśmy do niej w ciągu 475 000 lat! Kolejna gwiazda zasługująca tutaj na szczególną wzmiankę, ponieważ przywodzi na myśl cudowność, to Deneb w konstelacji Łabędzia. Jest tak daleka, że jej odległość nie może być dokładnie zmierzona. Wraz z Canopus należy ona do najbardziej odległych gwiazd dotychczas zmierzonych i widocznych gołym okiem, a każda z nich jest oddalona około 654 lata świetlne. Jak stwierdziliśmy powyżej, jest ona 10 470 razy jaśniejsza od naszego Słońca. Zbliża się do Ziemi ze stosunkowo niewielką prędkością 4 km/s, lecz długie obserwacje nie wykazują żadnej zmiany jej położenia wśród gwiazd. Jest to prawdopodobnie wynikiem jej wielkiej odległości od nas, która maskuje tę zmianę.
Deneb leży w Łabędziu, na szczycie czegoś, co nazywa się Krzyżem Północy. Istnieje piękny gwiazdozbiór zwany Krzyżem Południa, leżący zbyt daleko na południe, by mógł być widoczny daleko na północ od tropików. Bardzo znamienne jest to, jak różne gwiazdy tworzą liczne krzyże, romby, nieregularne trójkąty, trójkąty prostokątne i równoboczne. Jednym z najbardziej charakterystycznych z tych rombów jest ten tworzony przez Betelgeuse’a, Rigela, Syriusza i Aldebarana, najjaśniejszą gwiazdę Byka, której częścią są także Plejady. Jeden z najpiękniejszych równobocznych trójkątów niebios tworzony jest przez Betelgeuse’a, Syriusza i Procjona. Betelgeuse, Bellatrix, Rigel i Saiph w Orionie tworzą