Epifaniczny tom 2 – rozdział 3 – str. 242
Świat materii
można określić punkty kompasu. Jest to bardzo praktyczne dla zagubionego w nocy wędrowca.
W gwiazdozbiorze Andromedy znajduje się materia, która słusznie należy do zakresu cudowności jako przymiotu Boskich dzieł twórczych. Jest nią Mgławica Andromedy, najbliższa z mgławic spiralnych, choć istnieją inne, niespiralne mgławice, jak Wielki i Mały Obłok Magellana, które są nam bliższe. Spiralna mgławica Andromedy jest najdalszym obiektem widocznym gołym okiem. Znajduje się w odległości 900 000 lat świetlnych, co oznacza 8 640 000 000 000 000 000 km. W dobrych warunkach można ją dostrzec gołym okiem jako pyłek obłoku, kiedy indziej dobrze pokaże ją teatralna lornetka. Nasze największe teleskopy rozbiły tę mgławicę na grupy gwiazd liczące miliardy sztuk, i w ten sposób odkryły nowy wszechświat. Odkryto wiele innych milionów takich światów, np. dwa Obłoki Magellana. Ocenia się, że nasz własny wszechświat liczy 30 000 000 000 słońc. Trzy pozostałe przed chwilą wspomniane wszechświaty mieszczą w sobie miliardy gwiazd. Według obliczeń dr. E. P. Hubble’a z Obserwatorium na Mount Wilson, spiralna Mgławica Andromedy znajduje się w odległości 900 000 lat świetlnych od nas, co oznacza, iż obecnie widzimy ją taką, jaką była 900 000 lat temu, ponieważ to właśnie wtedy opuściło ją światło, które teraz widzimy. Ludzie, którzy będą żyli za 900 000 lat od teraz, zobaczą ją taką, jaką jest obecnie. Dr Barton w swym Przewodniku po konstelacjach tak mówi o tej odległości: „Nawet rok świetlny jest dosyć małą jednostką do wyrażania takich odległości. Gdyby skalę wszechświata zmniejszyć tak ogromnie, by Słońce stało się kulką zaledwie o średnicy 1/1000 cala, w którym to przypadku Ziemia byłaby kulką o średnicy 1/100 000 cala, zbyt małą, by mogła być widzianą w naszych najlepszych mikroskopach z odległości 1/10 cala – mgławica ta wciąż pozostawałaby w odległości 144 000 km! Długo naświetlana płyta fotograficzna użyta z potężnym teleskopem pokazuje, że w mgławicy tej, tak jak w wielu innych obiektach, materiał rozmieszczony jest