Epifaniczny tom 2 – rozdział 3 – str. 248
Świat materii
że z gwiazd widocznych gołym okiem 1 na 9 w oku teleskopu okazuje się być gwiazdą podwójną. Z najbliższych znanych nam gwiazd 8 na 20 jest podwójnych. Takie bliskie gwiazdy dają największe możliwości obserwacji ich dwoistości. Do 1928 roku skatalogowano 15 000 podwójnych gwiazd, lecz od tego czasu opisano ich jeszcze więcej.
Prawdziwymi gwiazdami wielokrotnymi są te, które mają wspólny ruch właściwy. Wykluczałoby to z katalogu prawdziwych gwiazd wielokrotnych te z nich, które wydają się być wielokrotnymi, lecz wcale nie są związane ze sobą wspólnym ruchem. Do roku 1928 zostało skatalogowanych 120 gwiazd podwójnych, których orbity zostały dokładnie zmierzone. Około 700 nie miało zbyt dokładnych pomiarów swych orbit. Najkrótsze dotychczas odkryte okresy orbitalne to 5,7 lat dla delta Equulei oraz 6,9 lat dla 13 Ceti. Około 60 par posiada okresy orbitalnego obrotu mniejsze od 100 lat. W przypadku takich podwójnych gwiazd niektóre z nich krążą wokół siebie, a w innych jedna pozostaje stosunkowo nieruchoma, a druga krąży wokół niej. Wśród najbardziej znanych gwiazd podwójnych znajdują się dwie psie gwiazdy, Syriusz w Wielkim Psie oraz Procjon w Małym Psie. Pamiętamy, iż wcześniej wspomnieliśmy o bardzo wielkiej gęstości mniejszej składowej gwiazdy Syriusza. Jest ona o dziesięć wielkości mniejsza od jej większego elementu, podczas gdy mniejszy składnik Procjona jest o trzynaście wielkości mniejszy od składnika dużego. Jednak niektóre gwiazdy wielokrotne mają więcej niż tylko dwóch członków. W poprzednim akapicie stwierdziliśmy, że w 1689 roku odkryto, iż Alfa Centauri, gwiazda najbliższa naszej Ziemi, jest podwójna; jednak w wyniku obserwacji przez większe teleskopy niż te znane w 1689 roku stwierdzono, że składa się ona z trzech gwiazd. Jeszcze bardziej znamienny jest fakt, że Gwiazda Polarna składa się z czterech gwiazd. Jeszcze bardziej cudowne jest to, że Kastor składa się z sześciu gwiazd, a jego bliźniaczy towarzysz Poluks z ośmiu! Theta Orionis, druga gwiazda odkryta jako podwójna (1656), po dłuższej obserwacji okazała się być jądrem czterech gwiazd dla