Epifaniczny tom 11 – rozdział 2 – str. 84
Próby wyzwolenia
Liebknecht, Tołstoj w świecie socjalizmu jest przykładem tego, jak grzech, obecny w ludziach, bił tych reformatorów. Ich własne błędy sprawiały, że błądzili, popełniając katastrofalne pomyłki, w większości przypadków doprowadzające ich do przedwczesnej śmierci. W ten sposób bito antytypicznych nadzorców. Przypadki te ilustrują zdradzieckie knowania szatana, który przez pięć form klątwy, jako antytypicznych przełożonych, osobiście bił nadzorców, których postawił nad ludźmi, by uciskać ich aż do krańcowości.
(15) Żądanie przełożonych (w. 14), aby nadzorcy podali powód niedostarczenia wczoraj ani dzisiaj wymaganej liczby cegieł, jak czynili to wcześniej, obrazuje działania klątwy ganiące reformatorów za to, że sami nie doświadczają wystarczająco dużo ucisku, a także za to, że niewystarczająco uciskają lud Boży, co było spowodowane tym, że ich wysiłki reformatorskie miały tendencje uwalniania ludzi od pewnej miary klątwy. Wczoraj odnosi się do czasu zaprzestania przez Izraelitów tak ciężkiej pracy po podaniu pierwszego poselstwa, począwszy od 1874 do kwietnia 1877. Dzisiaj odnosi się do czasu po kwietniu 1877. Powinniśmy bowiem pamiętać, że wypełnienie tego obrazu sięga końca Epifanii. Cierpienia reformatorów pobudzały ich do bardziej wytężonych i wspólnych publicznych wysiłków zwalczania zła klątwy, przy czym każda z grup zwalczała wybrane przez siebie szczególne formy zła, którym się sprzeciwiała. Te bardziej wytężone i wspólne działania publiczne są pokazane w typie w skarżeniu się przez nadzorców ludu do faraona (w. 15-18) na złe traktowanie, na brak powodzenia oraz na cierpienia sprowadzane na nich przez złych przeciwników, których grzechy, samolubstwo, światowość i błędy, w połączeniu z grzechami, samolubstwem, światowością i błędami samych reformatorów, nękały tych drugich, gnębiąc ich w procesie śmierci. Ich cierpienia wśród wzmożonych form klątwy przemawiają w czynach, będąc antytypem skarg nadzorców, że chociaż słoma nie była dostarczana (w. 16) dla nich i dla ich podwładnych,