Epifaniczny tom 3 – rozdział 1 – str. 15
Eliasz – typ i antytyp
szczególnie na Klaudiusza, ich nauczyciela. Dodawała ona jednak otuchy protestującemu stronnictwu i podtrzymywała jego ruch reformatorski (syna wdowy), szczególnie w Lombardii, Francji i Niemczech, w wyniku czego kler i władcy Francji, Lombardii i Niemiec uzyskali prawa i przywileje, które zapewniały im swobody, później zwane „gallikańskimi swobodami kościelnymi”, oraz ducha wolności większego od tego, jaki występował w którymkolwiek innym chrześcijańskim kraju. Pod kierunkiem metropolity Hincmara, arcybiskupa Reims we Francji (w latach 845-882), oraz metropolity Hatto I, arcybiskupa Moguncji w Niemczech (w latach 891-913) – ten duch i te swobody umożliwiły wielu przedstawicielom francuskiego i niemieckiego kleru skuteczne odpieranie papieskiego absolutyzmu. Duch ten przez długi czas utrzymywał Francję i Niemcy stosunkowo wolnymi od rażącego bałwochwalstwa, panującego gdzie indziej w postaci kultu aniołów, świętych, obrazów i relikwii. Duch ten umożliwił Ratrammusowi kompetentnie obalić transsubstancjację (bałwochwalstwo), wprowadzaną jako bałwochwalczą podstawę dla mszy przez jej twórcę, jego opata Paschasiusa Radbertusa, który zmarł w roku 865. Bez poparcia takiego stronnictwa, pobudzanego takim duchem i popierającego takie swobody, antytypiczny Eliasz nie mógłby przetrwać wśród panującego papieskiego ducha.
(9) Wersety 17-24. Jak pokazaliśmy powyżej, ruchy reformatorskie popierane przez antytypicznego Eliasza przez cały IX wiek były podtrzymywane przy życiu przez stronnictwo protestujące. Syn wdowy żył. Jednak na początku X wieku, który historia nazywa „ciemnym wiekiem”, wyżej opisane ruchy reformatorskie (syn wdowy) zamarły i do połowy następnego stulecia nie robiono nic, by je wskrzesić. Wysiłek wskrzeszenia nie został podjęty przez stronnictwo protestujące (wdowę), które w tym czasie było głęboko przygnębione, przytłumione i onieśmielone. Został on podjęty jako działanie niezależne (Eliasz wziął od matki martwe dziecko do swego własnego pokoju), całkowicie w poświęconej sferze religijnej. Trwałe ustanowienie