Epifaniczny tom 8 – rozdział 5 – str. 263
Ofiary Książąt Wieku Ewangelii – cd.
unieważniać prawo Boga. Cranmer doradzał Henrykowi VIII, że nie tylko Boskie prawo, lecz także prawa jego własnego kraju wymagają rozwiązania kazirodczego małżeństwa i że świeckie i duchowne sądy Anglii mają całą niezbędną władzę w tej kwestii. Papież zaprzeczał temu twierdzeniu. Cranmer odpowiedział, że ponieważ małżeństwo jest sprawą świecką, znajduje się pod kontrolą państwa, a nie Kościoła, co doprowadziło go do podkreślania poddania Kościoła państwu, jako wyraźnej nauki Boskiego prawa. Po drugie, Cranmer został pobudzony do ogłoszenia tej nauki przez twierdzenie papieża o kontrolowaniu państwa przez Kościół, tj. przez papieża, a także o bezpośrednim poddaniu całego duchowieństwa we wszystkich rzeczach papieżowi, jak również bezpośrednim poddaniu papieżowi laikatu w sprawach duchowych oraz o pośrednim poddaniu mu laikatu w sprawach świeckich, przez poddanie mu władców. Wszystko to Cranmer odrzucał, ponieważ przeczy to Pismu Świętemu, mówiącemu o poddaniu każdej duszy władzom wyższym [świeckim]. Trzecią rzeczą, która skłoniła Cranmera do ogłoszenia tej nauki, było ograbianie Anglii przez Rzym z jej narodowego honoru, swobód i bogactw, w ramach rzekomego poddania Anglii papieżowi.
(41) Okoliczności tamtych czasów sprawiły, że ruch pobudzony przez naukę Cranmera ostatecznie stał się ogólnonarodowy, a nawet ogólnoświatowy. Stan króla, kleru, szlachty i zwykłych ludzi w Anglii uczynił tę doktrynę potrzebną do zadania papieżowi następnego ciężkiego ciosu, jaki spotkał go w czasie reformacji, a cięższy od niego był tylko cios zadany przez Lutra. Lud angielski niemal jednomyślnie skupił się wokół tej doktryny, mężnie trwał przy tym, co ona oznaczała, i skutecznie bronił jej przed potęgą papieża i papieskich krajów w czasie burzy i napięcia, jakie rzadko poddają próbie ludzkie charaktery. Ekscesy Henryka VIII w innych dziedzinach, błędy i słabości Cranmera w pewnych sprawach oraz zło popełniane przez innych, którzy z nim współpracowali, nie mogą